Thiếu máu thiếu sắt khi mang thai có sao không?

Nhiều người đến bây giờ, khi được khuyên bổ sung sắt trong thai kỳ vẫn còn phủi tay xem nhẹ: “Ôi dào, ăn uống bình thường là được rồi, sao cần cầu kì thế!” Nếu thực sự là bà mẹ thông thái, bạn sẽ không có những tư tưởng như vậy rồi, phải không?

• Thiếu máu sau sinh – Mẹ không thể coi thường

1. Tầm quan trọng của sắt đối với cơ thể phụ nữ mang thai

Hôm trước, khi đưa em gái đi khám thai định kỳ, tôi nhận được câu hỏi ngây thơ người mẹ trẻ ngồi bên cạnh sau khi nhận được kết quả xét nghiệm máu của mình: “Thiếu máu thiếu sắt trong thai kỳ có sao không chị?”.

Trên tay cầm điện thoại lướt mạng, em vừa kể qua cho chúng tôi nghe về hoàn cảnh của mình. Năm nay mới 20 tuổi, lấy chồng sớm, nhà ngoại ở xa nên những kiến thức cơ bản về thai kỳ em hầu như mù tịt.

Bản thân tôi cũng lấy chồng sớm nhưng sao thấy em còn thờ ơ với thai kỳ của mình quá, hay là vì em chưa quen với thiên chức làm mẹ mình đang có? Tuổi trẻ, ăn mặc sành điệu mà tại sao em không dùng thời gian lướt mạng đấy để tra cứu thêm thông tin về sức khỏe sinh sản, để thai kỳ của em tốt hơn, bé trong bụng được phát triển an toàn hơn?

Với kinh nghiệm cùng những tư vấn đã được nghe từ các bác sĩ chuyên khoa đầu ngành trong lần đầu sinh bé Bon, tôi ngồi tỉ tê với em. Sắt thực sự rất quan trọng với cơ thể người phụ nữ, kể từ khi bước vào giai đoạn dậy thì chứ không chỉ mình trong thai kỳ.

Sắt cần thiết để tạo hemoglobin, một thành phần quan trọng của máu mang oxy đi khắp cơ thể mẹ và thai nhi. Các chuyên gia khuyến cáo, mẹ bầu nên uống mỗi ngày một liều 60mg sắt nguyên tố và 400mcg axit folic để phòng tránh thiếu máu trong thai kỳ. Phụ nữ khi mang thai có nhu cầu về dinh dưỡng tăng cao, và thường có nhu cầu về sắt gấp đôi so với người bình thường.

2. Thiếu sắt ở phụ nữ mang thai có tác hại gì?

Quay trở lại với câu hỏi của em, tôi bắt đầu liệt kê ra những tác hại không lường trước được của thiếu sắt khi mang thai.

Mẹ thiếu máu thiếu sắt trong thai kỳ đối diện với nhiều nguy cơ thai sản trước – trong – sau khi sinh

Thiếu máu thiếu sắt thai kỳ khiến mẹ bầu có biểu hiện xanh xao, mệt mỏi, chậm tăng cân. Điều này dẫn đến hiện tượng chất dinh dưỡng từ mẹ đến bào thai dẫn kém, con chậm phát triển, cơ thể mẹ không đủ dinh dưỡng.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng phụ nữ mang thai bị thiếu sắt có chất lượng sinh nở và cho con bú thấp, tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong. Ca sinh của mẹ có thể là sinh non, suy dinh dưỡng bào thai, nhau bong non, sinh nhẹ cân, nguy hiểm nhất là bị sảy thai, mẹ có thể tử vong do bị băng huyết khi sinh.

Ngay sau sinh, mẹ thường mất nhiều máu, có khả năng gặp phải trường hợp bị nhiễm trùng, tạo sữa giảm, không đủ sữa cho con bú. Mối nguy hại này sẽ không xảy ra nếu mẹ được bổ sung sắt và chăm sóc trước khi sinh đầy đủ.

Thai nhi bị ảnh hưởng rất nhiều khi mẹ thiếu máu thiếu sắt trong thai kỳ

Hầu hết nhu cầu về sắt của mẹ trong thai kỳ là để cung cấp cho thai nhi, mẹ thiếu máu thiếu sắt chứng tỏ nhu cầu của con không được đảm bảo, ảnh hưởng đến con cả về sau này chứ không chỉ riêng trong giai đoạn thai kỳ.

Trẻ sinh ra bởi những người mẹ thiếu máu cũng dễ bị thiếu máu, con dễ bị nhẹ cân, sinh non tháng, dễ bị các bệnh sơ sinh hơn so với bình thường. Thiếu máu do thiếu sắt có thể ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển trí não của bé về lâu dài.

Thiếu sắt gây khiếm khuyết trong hình thành myelin, khiến con bị suy giảm khả năng học tập, không tập trung và chậm tiếp thu. Bên cạnh đó, trẻ em trong trường hợp này còn có nguy cơ bị nhiễm bệnh tim mạch cao hơn các trẻ khác khi đến tuổi trưởng thành.

Những mối nguy hại khác về sức khỏe mà cả mẹ và bé có thể gặp phải

Theo Bác sĩ, PGS TS Vũ Bá Quyết – Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, thiếu sắt còn là nguyên nhân gây ra hàng loạt các thương tổn ở những cơ quan khác trong cơ thể. Trong đó phải kể đến các bệnh liên quan đến tiêu hóa như rối loạn hấp thụ, rối loạn chức năng; các bệnh về thần kinh như giảm phản xạ, suy yếu tinh thần, tư duy, giảm tập trung, rối loạn dẫn truyền thần kinh,…

Nguy hiểm hơn, thiếu sắt còn ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, làm suy giảm sức đề kháng, tăng cường nguy cơ nhiễm khuẩn, sa sút nồng độ enzyme và các globumin miễn dịch. Thiếu sắt tác động xấu đến các enzym trong cơ, khiến việc vận động gặp khó khăn với những triệu chứng như giảm vận động, hệ thống cơ vân suy yếu và tăng nguy cơ ngộ độc, nhất là ngộ độc chì. (Theo Suckhoedoisong.vn)

3. Thiếu sắt cần ăn gì và nên uống gì?

Phụ nữ mang thai khi thiếu sắt cần chú trọng bổ sung thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng  này, sắt có nhiều trong thịt đỏ như thịt bò, thịt lợn, trong rau xanh như củ dền đỏ, cải bó xôi,… Ngoài ra các loại hải sản, trứng gà, trứng vịt, ngũ cốc nguyên hạt,…các quả chín như đu đủ, táo, hồng xiêm, lê,… đều là nguồn thực phẩm giàu sắt mẹ có thể bổ sung trong thai kỳ. Mẹ cũng nên lưu ý không cố sử dụng loại thực phẩm mà mẹ đã bị dị ứng trước đó.

Vậy nhưng, việc bổ sung sắt bằng thực phẩm sẽ không đáp ứng được nhu cầu sắt trong thời gian mang thai của mẹ. Theo Bác sĩ chuyên khoa II Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM, bên cạnh việc ăn uống đầy đủ, mẹ bầu nên uống thuốc sắt kết hợp axit folic đều đặn mỗi ngày từ khi biết mình mang thai và liên tục cho đến ít nhất 1 tháng sau sinh.

Chọn viên uống bổ sung sắt trong thai kỳ, mẹ bầu nên chọn sản phẩm có hiệu quả hấp thu cao, không gây táo bón, nóng trong khi sử dụng. PGS Vũ Bá Quyết khuyến cáo, phụ nữ có thai vì uống bổ sung sắt trong thời gian dài nên lựa chọn các sản phẩm có sắt ở dạng dễ hấp thu, ít gây tác dụng phụ mà đặc biệt là trên đường tiêu hóa và không gây lắng đọng sắt làm tổn thương các cơ quan trong cơ thể.

Nghe tôi nói về các vấn đề liên quan đến thiếu sắt trong thai kỳ, bà mẹ trẻ ngồi cạnh tôi thể hiện sự lo lắng thực sự về kết quả “thiếu máu thiếu sắt” đang cầm trên tay mình. Được tôi trấn an và vào hỏi kĩ bác sĩ lần nữa, em đã an tâm hơn, nói về nhà sẽ bổ sung sắt cả trong ăn uống cũng như sử dụng sản phẩm bổ sung theo lời hướng dẫn.

Còn bạn, sau khi đọc xong những dòng trên, bạn có còn vội xua tay khi có người nhắc mình nên bổ sung viên sắt trong thai kỳ nữa không?

Tổng hợp: Huyền Trang – Chela Ferr Forrte

Đừng bỏ lỡ bài viết bạn quan tâm

• 7 lí do quan trọng khiến cơ thể cần sắt
• Viên sắt loại nào không gây táo bón
• Sắt không gây nóng trong, mọc mụn cho mẹ bầu