Trong hàng trăm lý do thiếu máu, có một lý do mẹ thường gặp phải: Thiếu máu do thiếu vitamin không?

Thiếu máu do thiếu vitamin có thể là do thiếu hụt folate (vitamin B9) hoặc vitamin B12. Khi lượng chất dinh dưỡng này hấp thụ thấp hoặc nếu cơ thể không hấp thụ các loại vitamin này đúng cách, các tế bào hồng cầu có thể trở nên quá lớn hoặc không đủ sản xuất lượng hồng cầu cần thiết.

1. Các triệu chứng thiếu máu do thiếu vitamin có thể gặp

• Mệt mỏi và thiếu năng lượng
• Ngứa ran, hoặc lâm râm như kim châm
• Yếu cơ
• Đau, lưỡi đỏ
• Loét miệng
• Rối loạn thị giác
• Trầm cảm và hay nhầm lẫn
• Các vấn đề với sự tập trung, suy nghĩ và trí nhớ

Các biến chứng lâu dài bao gồm:

• Rối loạn hệ thống thần kinh, có thể là vĩnh viễn
• Vô sinh, thường là đảo ngược
• Vấn đề về tim và suy tim
• Biến chứng khi mang thai
• Rối loạn bẩm sinh ở trẻ sơ sinh

2. Nguyên nhân thiếu máu do thiếu vitamin

Một số người có mức độ thấp của các chất dinh dưỡng cần thiết vì:

• Một chế độ ăn uống ít chất sắt, vitamin B12, hoặc folate, ví dụ, do chế độ ăn thuần chay hoặc “chế độ ăn uống đơn điệu, từ chỉ từ các sản phẩm thực vật”
• Lượng vitamin C hấp thụ thấp
• Thiếu yếu tố nội tại, một loại protein do dạ dày tiết ra giúp hấp thu vitamin B12
• Một tình trạng sức khỏe khiến bạn khó hấp thụ chất dinh dưỡng, chẳng hạn như bệnh celiac
• Một tình trạng sức khỏe khiến cơ thể khó tạo đủ hồng cầu
• Sử dụng các loại thuốc, như thuốc ức chế bơm proton (PPI), ảnh hưởng đến cách cơ thể hấp thụ vitamin
• Riboflavin và đồng cũng cần thiết cho cơ thể để tạo ra các tế bào hồng cầu. Nếu những điều này bị thiếu trong chế độ ăn uống hoặc nếu một người không thể hấp thụ chúng, có nguy cơ thiếu máu cao hơn.

3. Các yếu tố nguy cơ khác gây thiếu máu

Các yếu tố làm tăng nguy cơ thiếu máu khác bao gồm:

• Các vấn đề với hormone erythropoietin, kích thích tủy xương tạo ra các tế bào hồng cầu
• Các tình trạng như bệnh thận và ung thư, khiến cơ thể khó sản xuất đủ hồng cầu
• Một số phương pháp điều trị ung thư có thể làm hỏng tủy xương hoặc làm giảm khả năng mang oxy của tế bào hồng cầu
• tủy xương bị tổn thương, không thể làm cho các tế bào hồng cầu đủ nhanh để thay thế các tế bào chết hoặc bị phá hủy

Các yếu tố khác làm tăng nguy cơ thiếu máu bao gồm:

• HIV hoặc AIDS : Nhiễm trùng hoặc thuốc dùng để điều trị các bệnh này có thể dẫn đến thiếu máu.
• Mang thai : Trong 6 tháng đầu của thai kỳ, phần chất lỏng trong máu của phụ nữ, hoặc huyết tương, tăng nhanh hơn số lượng hồng cầu. Điều này làm loãng máu và có thể dẫn đến thiếu máu.
• Tiêu thụ rượu : Điều này có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ folate và vitamin B12, có khả năng dẫn đến thiếu máu.
• Thiếu máu bất sản : Một số người không thể tạo đủ tế bào hồng cầu từ khi sinh ra. Trẻ sơ sinh và trẻ em bị thiếu máu bất sản thường cần truyền máu để tăng số lượng hồng cầu trong máu. Một số loại thuốc, độc tố và các bệnh truyền nhiễm, cũng có thể gây thiếu máu bất sản.

4. Cách điều trị thiếu máu do thiếu dinh dưỡng

Điều trị thiếu máu do thiếu vitamin là thông qua chế độ ăn uống đa dạng, bao gồm thực phẩm giàu khoáng chất và tăng cường, và bổ sung vitamin và khoáng chất, nếu phù hợp.

Bảng hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ 2015-2020 khuyến cáo tiêu thụ lượng sắt, folate và B12 đối với các độ tuổi.

5. Nguồn thực phẩm của giàu sắt, B12 và folate

Nguồn thực phẩm giàu sắt

Nguồn thực phẩm bổ sung B12 

Nguồn thực phẩm giàu folate

• Vitamin C tăng cường hấp thu sắt, nguồn vitamin C tốt bao gồm ớt đỏ, cam, dâu tây và bông cải xanh.
• Những người có nguy cơ thiếu máu cao, việc chỉ bổ sung sắt, axit folic và vitamin B12 qua thực phẩm là không đủ, vì vậy cần bổ sung sắt bằng đường uống hoặc tiêm. Những người bị thiếu hụt nghiêm trọng có thể cần nhập viện
• Một người bị thiếu máu B12 có thể cần tiêm vitamin mỗi tháng một lần.
• Những người bị thiếu folate có thể cần phải uống viên folate.
• Nếu thiếu hụt do không có khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, chất bổ sung có thể cần điều trị suốt đời.
• Khi mang thai, phụ nữ cần phải bổ sung sắt và axit folic hàng ngày.

Một chế độ ăn uống lành mạnh cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng trong chế độ ăn uống và bổ sung viên uống bổ sắt, axit folic, vitamin B12 sẽ giúp ngăn ngừa thiếu máu do thiếu dinh dưỡng hiệu quả. Bên cạnh việc tăng cường chế độ ăn chứa dưỡng chất trên, trong trường hợp cần thiết, mẹ bầu cần bổ sung vitamin qua viên uống, đặc biệt là sắt và axit folic. Mẹ bầu hãy chú ý thật kỹ tên thành phần và liều lượng thành phần có trong mỗi viên uống để đảm bảo hiệu quả hấp thu cao nhất.