Quá trình hấp thu sắt diễn ra trong cơ thể như thế nào?

Tìm hiểu quá trình hấp thu sắt diễn ra như thế nào trong cơ thể để hiểu rõ về tầm quan trọng và nhu cầu bổ sung sắt đối với con người.

Cơ thể hấp thu sắt như thế nào?

Sắt có trong thực phẩm là sắt ở dạng Fe3+ (Ferric) heme hoặc non-heme. Chúng tồn tại trong cơ thể dưới dạng sắt hydroxit hoặc được liên kết với các protein. 

Thức ăn hàng ngày có thể cung cấp cho cơ thể 10 – 15mg sắt nhưng cơ thể chỉ hấp thụ được khoảng 5 – 15% lượng sắt có trong thực phẩm. Những người bị thiếu máu thiếu sắt, phụ nữ mang thai có thể hấp thụ 20 – 30% lượng sắt có trong thức ăn. 

Sắt được hấp thụ bắt đầu từ dạ dày đi qua hành tá tràng và kết thúc tại ruột non. Fe3+ phải được chuyển hóa thành Fe2+ trước khi được hấp thụ vào cơ thể. sau đó pepsin sẽ tách các phân tử sắt ra khỏi các hợp chất hữu cơ để kết hợp với đường và axit amin. 

HCl (axit clohidric) và vitamin C (axit ascorbic) có nhiệm vụ khử Fe3+ thành Fe2+ để cơ thể dễ hấp thụ hơn. Sắt được kiểm soát hấp thụ bởi 2 yếu tố là nhu cầu sắt vận chuyển và sắt dự trữ trong cơ thể. 

Nếu thiếu máu thiếu sắt, phần lớn sắt được hấp thụ vào niêm mạc ruột, vào máu và đi về tĩnh mạch cửa. Nếu thừa sắt, lượng sắt được hấp thụ vào niêm mạc ruột sẽ giảm xuống. Sắt thừa kết hợp với apoferritin tạo ra ferritin trong bào tương của tế bào niêm mạc ruột. Cuối cùng ferritin sẽ được đào thải vào long ruột cùng các biểu mô ruột bong ra.

Sắt được hấp thụ bắt đầu từ dạ dày đi qua hành tá tràng và kết thúc tại ruột non

Quá trình vận chuyển sắt

Sắt được vận chuyển trong cơ thể nhờ transferrin, một protein được tổng hợp tại gan, có vòng đời kéo dài 16 – 20 ngày. 1 phân tử transferrin kết hợp với 2 phân tử sắt. Khi tách ra chúng sẽ tiếp tục gắn với các phân tử sắt mới. Chỉ có ⅓ transferrin trong cơ thể bão hòa sắt. Tỷ lệ này cũng có sự thay đổi đối với những người mắc bệnh thiếu hoặc thừa sắt.

Transferrin lấy sắt chủ yếu từ các đại thực bào của hệ liên võng nội mô. Đại thực bào giải phóng sắt hàng ngày. Lượng sắt được giải phóng cao nhất vào buổi sáng và thấp nhất vào buổi chiều. Vì thế huyết tương cũng có nồng độ sắt cao nhất vào buổi sáng và giảm xuống mức thấp nhất vào buổi chiều.

Nguyên hồng cầu sẽ lấy sắt từ transferrin để tổng hợp hemoglobin. Do đó trong các nguyên hồng cầu có chứa rất nhiều receptor với transferrin.

Một phần nhỏ sắt được vận chuyển tới các tế bào không phải hồng cầu để tổng hợp các enzym chứa sắt. Khi sắt bị quá tải sắt trong huyết tương cũng tăng lên khiến transferrin bị bão hòa. Sắt thừa được vận chuyển tới các nhu mô gan, tim, tuyến nội tiết khiến sắt bị ứ đọng.

Sắt được vận chuyển trong cơ thể nhờ transferrin

Quá trình chuyển hóa sắt

Quá trình chuyển hóa sắt được diễn ra hàng ngày với chu trình như sau: Hồng cầu chết đi, sắt được chuyển từ hemoglobin sang đại thực bào với hàm lượng khoảng 20mg/ngày. Transferrin sẽ lấy lượng sắt này và đưa tới tủy xương để cung cấp cho các nguyên hồng cầu tổng hợp thành các hemoglobin mới. Lượng sắt mất đi trong quá trình này sẽ được bù lại thông qua thức ăn được đưa vào cơ thể hàng ngày. Đồng thời sắt từ thực phẩm cũng được hấp thụ và chuyển hóa thành các nguyên hồng cầu. 

Sắt trong cơ thể người chủ yếu được chứa tại gan, tủy xương và lá lách. Sự chuyển hóa của sắt mỗi ngày rất quan trọng đối với các hoạt động sống của cơ thể. Quá trình chuyển hóa sắt mà bị rối loạn sẽ gây ra những bệnh lý rất nguy hiểm.

Bà bầu, người thiếu máu thiếu sắt cần uống viên sắt bổ sung hàng ngày

Sau khi tìm hiểu quá trình hấp thụ sắt như thế nào trong cơ thể chắc chắn độc giả cũng phần nào hiểu được vai trò quan trọng của khoáng chất này. Đồng thời cũng hiểu được tầm quan trọng của việc bổ sung sắt hàng ngày, đặc biệt là bổ sung sắt cho bà bầu và bổ sung sắt cho người thiếu máu là cực kỳ quan trọng.