Nguyên nhân và cách phòng ngừa thiếu máu sau sinh

Thiếu máu sau sinh là thiếu sắt mãn tính sau khi sinh, khi nồng độ hemoglobin dưới 110g/L sau một tuần sau sinh và dưới 120g/L sau tám tuần sau sinh. Đây là vấn đề phổ biến nhất trên thế giới, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, gây ra bệnh tật cho mẹ, khiến quá trình phục hồi sau sinh của mẹ bị kéo dài và ảnh hưởng đến sức khỏe sau này của sản phụ.

1. Nguyên nhân gây thiếu máu sau sinh

• Chế độ ăn uống kém: Uống không đủ chất sắt trước hoặc trong khi mang thai có thể dẫn đến thiếu máu sau sinh. Nhu cầu sắt trong thai kỳ là 4,4 mg mỗi ngày. Vì bạn không nhận đủ chất sắt từ thực phẩm một mình, điều quan trọng là phải bổ sung sắt trong khi mang thai và trước khi thụ thai. Mất máu đáng kể trong thời kỳ kinh nguyệt cũng có thể dẫn đến mất chất sắt trước khi mang thai.
• Mất máu khi sinh: Mất máu nhiều trong khi sinh (vượt quá 500ml) có thể làm cạn kiệt lượng sắt dự trữ của cơ thể và dẫn đến thiếu máu sau khi sinh. Mất máu càng nhiều, nguy cơ thiếu máu ở mẹ càng cao.
• Bệnh đường ruột: Trong trường hợp rối loạn đường ruột như bệnh celiac, bệnh Crohn và bệnh viêm ruột, việc kém hấp thu sắt trở thành mối lo ngại.
• Thiếu máu thiếu sắt thai kỳ: Một nguyên nhân phổ biến nữa khiến mẹ bị thiếu máu sau sinh chính là mẹ gặp phải tình trạng thiếu máu thiếu sắt khi mang thai. Đây là hệ lụy khó thể tránh khỏi nếu mẹ không bổ sung đầy đủ lượng sắt cần thiết khi mang thai.

Thiếu máu sau sinh ảnh hưởng lớn tới sức khỏe của mẹ và chất lượng sữa mẹ với trẻ

2. Các triệu chứng thiếu máu sau sinh

Dưới đây là các dấu hiệu và triệu chứng cho thấy thiếu sắt sau khi sinh con:

• Cảm thấy mệt mỏi
• Da nhợt nhạt
• Yếu đuối
• Cảm thấy áp lực
• Cảm thấy bối rối
• Giảm chất lượng và số lượng sữa mẹ, có liên quan đến tăng cân thấp ở trẻ sơ sinh.
• Khó thở
• Chóng mặt hoặc chóng mặt
• Tim đập loạn nhịp
• Nhức đầu
• Cáu gắt
• Tâm trạng lâng lâng
• Giảm ham muốn tình dục
• Giảm khả năng miễn dịch

Bạn có thể không gặp phải tất cả các triệu chứng này cùng một lúc, nhưng nếu bạn tìm thấy bất kỳ triệu chứng nào được đề cập ở trên không thể kiểm soát được, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để tránh các biến chứng không mong muốn.

3. Rủi ro liên quan đến thiếu máu sau sinh

Thiếu máu có thể gây ra một số rủi ro cho người mẹ nếu không được điều trị kịp thời. Một số rủi ro bao gồm:

• Kém tập trung
• Không có khả năng hoàn thành các công việc hàng ngày do mệt mỏi
• Tăng nguy cơ sinh non hoặc biến chứng trong các lần mang thai tiếp theo
• Tử vong do tai nạn do tác dụng phụ nghiêm trọng như mệt mỏi và chóng mặt
• Phụ nữ thuộc các nhóm sau có nguy cơ bị thiếu máu sau sinh cao hơn:
• Thiếu sắt trước hoặc trong khi mang thai
• Đa thai
• BMI trước khi mang thai trên 24
• Sinh mổ
• Thời gian phục hồi ngắn giữa các lần mang thai
• Chảy máu khi mang thai
• Giao hàng sớm hoặc sau hạn
• Mất máu cao khi mang thai
• Nhau thai trước
• Tăng huyết áp
• Sinh nhiều lần

Thay đổi chế độ ăn uống kết hợp cùng viên uống bổ sung giúp cải thiện tình trạng thiếu máu sau sinh

4. Cách điều trị và phòng ngừa thiếu máu sau sinh

Điều trị thiếu máu sau sinh bao gồm một số thay đổi trong chế độ ăn uống và lối sống và kết hợp cùng viên uống bổ sung.

• Cần bổ sung sắt để cải thiện nồng độ sắt trong máu: Bạn có thể uống thuốc viên, viên nang hoặc thuốc bổ theo khuyến nghị của bác sĩ. Bổ sung sắt cho mẹ sau sinh có thể có các tác dụng phụ đối với hệ thống tiêu hóa như gây táo bón và đau dạ dày. Do đó bạn cần chọn các loại thuốc sắt hay thuốc bổ sung sắt có thành phần ở dạng sắt hữu cơ (sắt đã chuyển hóa thành ion) có hiệu quả hấp thu cao, sẽ không gây ra tình trạng táo bón hay đau dạ dày (đã được kiểm nghiệm bởi các đơn vị y tế uy tín). Một số sản phẩm chứa sắt Ferrochel – là sắt ion thế hệ mới trên thị trường hiện nay có khả năng hấp thụ tối đa, không gây táo bón, nóng trong, giúp bổ sung sắt hữu hiệu cho cơ thể.
• Ăn thực phẩm giàu chất sắt bao gồm:

Bên cạnh uống viên bổ sung sắt, mẹ cũng cần tăng cường chế độ ăn giàu chất này cho cơ thể qua thực đơn hàng ngày:

• Các loại rau lá xanh như rau bina, đậu, bí ngô, đậu hũ, ngũ cốc, gạo lức, măng tây, khoai tây, bí đao, đậu Hà Lan, bánh mì
• Các thực phẩm từ động vật như: Thịt bò, hàu, thịt gà…
• Giảm lượng trà, vì nó có chứa một thành phần gọi là tannin, làm chậm sự hấp thụ sắt trong cơ thể. Tương tự, rất nhiều lượng canxi cũng có thể làm giảm sự hấp thu sắt trong cơ thể.
• Ăn thực phẩm giàu vitamin C có thể giúp tăng hấp thu sắt trong cơ thể. Trái cây như cam và dâu tây là nguồn cung cấp vitamin C.
• Uống nhiều nước giúp bạn giữ nước và cải thiện lưu lượng máu sau khi sinh. Uống chất lỏng cũng giúp ngăn ngừa cục máu đông và nhiễm trùng đường tiết niệu. Nếu chất bổ sung sắt gây đầy hơi, thì chất lỏng có thể giúp giải quyết chúng. Uống khoảng hai lít chất lỏng mỗi ngày, vì lượng chất lỏng dư thừa có thể làm loãng máu.
• Chất làm mềm phân có thể giúp giảm táo bón, đó là tác dụng phụ của thiếu máu. Bạn cũng có thể tăng lượng chất lỏng để giải quyết táo bón do thiếu máu.
• Nghỉ ngơi đầy đủ và tránh tập luyện quá sức nếu bạn cảm thấy rất mệt mỏi và kiệt sức do nồng độ sắt thấp.

Nguy cơ nhiễm trùng tăng lên khi thiếu máu làm giảm mức độ miễn dịch của cơ thể, vậy nên trong trường hợp bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng, hãy liên hệ với bác sĩ để có cách chăm sóc cơ thể đúng cách và khoa học. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng bất thường sau sinh, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để xác định bạn có bị thiếu máu sau sinh không. Nói chuyện với chuyên gia dinh dưỡng để cải thiện chế độ ăn uống và bổ sung chất dinh dưỡng bị mất sau khi sinh con, để duy trì mức độ sắt trong cơ thể.