Gói gọn toàn bộ kinh nghiệm xương máu cho mẹ mang thai lần đầu

Khi mang thai hoặc chuẩn bị làm mẹ cần trang bị cho mình những kiến cơ bản để tự chăm sóc cho mình cũng như thai nhi, đặc biệt là các mẹ mang thai lần đầu. Bài viết sau đây sẽ giải đáp mọi thắc mắc của các mẹ còn bỡ ngỡ mình nên làm gì trong thai kỳ.

1. Dinh dưỡng

Khi mang thai thì bất kỳ món ăn thức uống nào khi đưa vào cơ thể đều có ảnh hưởng nhất định đến thai nhi.

Các vitamin quan trọng nhất :

Sắt : Góp phần sản xuất hồng cầu, ngăn ngừa thiếu máu. Theo khuyến cáo của WHO, Các mẹ bầu nên bổ sung ít nhất 28mg sắt/ngày.

Với những mẹ được chẩn đoán thiếu sắt, thì sẽ phải bổ sung tăng cường. Lượng tăng cụ thể sẽ nên do bác sỹ khuyến cáo dựa trên kết quả xét nghiệm máu cụ thể của từng người.
Chế độ ăn uống giàu Sắt cũng là 1 cách bổ sung rất hữu hiệu: các loại thịt đỏ, các loại thịt gia cầm, cá… ngoài ra rau xanh và các loại đậu/đỗ cũng rất giàu sắt.

Axit Folic (vitamin B9): đây là chất dinh dưỡng cần thiết để bảo vệ thai nhi chống lại các vấn đề liên quan đến não và tủy sống như bệnh nứt đốt sống (một dị tật ống thần kinh). Ngoài ra, axit folic có ảnh hưởng quan trọng đến sự phát triển và phân chia các tế bào trong cơ thể bé.
Theo khuyến cáo của WHO, mẹ bầu cần bổ sung khoảng 400 microgram (0,4mg) axit folic mỗi ngày. Việc tăng liều lượng Axit Folic sẽ được các bác sỹ trực tiếp kê đơn nếu mẹ bầu ở nhóm nguy cơ cao với 1 số bệnh liên quan đến thai kỳ và cần bổ sung lượng nhiều hơn.
Chế độ ăn uống giàu Axit Folic cũng vô cùng tốt cho bà bầu. Các nhóm thực phẩm giàu Axit Folic: rau ăn lá có màu xanh đậm (họ cải, đặc biệt là cải kale, cải bó xôi…), các loại quả họ citrus fruits như cam chanh bưởi, các loại đậu và hạt khô…

Canxi: Đến khoảng tuần thứ 12 – 14 của thai kỳ, mẹ nên sử dụng thêm Canxi bà bầu để đảm bảo sự phát triển hoàn thiện của bé cũng như tránh tình trạng chuột rút, tê bì trong thai kỳ.Cần đủ lượng canxi để giúp xương chắc khỏe, thiếu canxi dễ dẫn đến còi xương và hư răng nguồn cung cấp dồi dào từ sữa, phô mai, sữa chua, cá hồi, rau cải…

Ngoài ra còn những lượng vitamin sau chỉ cần bổ sung qua thực phẩm

Cần ăn nhiều chất đạm để giúp phát triển tế bào và tạo máu, nguồn cung cấp là thịt động vật, cá, lòng trắng trứng…

Cần nhiều carbon hydrates để cung cấp năng lượng cho hoạt động của tế bào, nguồn cung cấp chính từ ngũ cốc, khoai tây, trái cây bánh mì…

Vitamin A đem lại cho làn da khỏe, mắt sáng, giúp xương phát triển, nguồn cung cấp có nhiều trong cà rốt, gan cá thu..
Vitamin C giúp răng lợi xương chắc khỏe, đẩy mạnh quá trình hấp thu sắt. Vitamin C có nhiều trong trái cây có múi, bông cải, khoai tây…
Vitamin B6 – B12 giúp hình thành tế bào máu, duy trì hoạt động thần kinh, tác động hấp thu protein, chất béo và cabohydrates, nguồn cung cấp chủ yếu có trong thịt động vật, sữa, trái cây…
Vitamin D giúp xương và răng chắc khỏe, giúp hấp thu canxi.Nếu thiếu trẻ dễ bị còi xương, dễ hư thai. Vitamin D có nhiều trong sữa, ngũ cốc và bánh mì
Chất béo là chất không thể thiếu trong quá trình hình thành tế bào não và hoạt động của hệ thần kinh, dự trữ năng lượng, nguồn cung cấp từ thịt động vật, bơ sữa, dầu ăn…

2. Khám thai

Mỗi tháng nên khám một lần tại phòng khám sản, kiểm tra huyết áp. Đặc biệt, cần theo dõi có tình trạng phù ở chân, tình trạng tăng trưởng của thai nhi. Từ tháng thứ 5 cần chích ngừa 2 mũi vắcxin, cách nhau 1 tháng để phòng uốn ván rốn sau khi sinh. Cần siêu âm kiểm tra thai nhi ở 3 tháng đầu, 3 tháng giữa và 3 tháng cuối của thai kỳ, qua đó có thể theo dõi được tình trạng thai nhi.

Người mẹ phải biết theo dõi chiều cao của dạ con phát triển có phù hợp với tuổi thai hay không. Ví dụ: một thai có chiều cao dạ con đo từ xương mu đến rốn có chiều cao 28cm tức là thai ở vào khoảng tháng thứ 8 của thai kỳ hay chiều cao dạ con gần ngày sinh là 30cm, nếu chỉ đo được khoảng 26 – 27cm hoặc nhỏ hơn thì phải nghĩ đến thai bị suy dinh dưỡng, để khắc phục tình trạng suy dưỡng bào thai về phía mẹ cần được ăn no, đủ chất, bổ sung lượng sắt để chống thiếu máu.

Ngoài chế độ dinh dưỡng, người mẹ cần lao động, nghỉ ngơi hợp lý, tránh mọi lo âu phiền muộn, không uống rượu bia, hút thuốc lá lúc mang thai. Việc sinh hoạt tình dục trong thai kỳ nói chung thường không ảnh hưởng gì đến thai nhi. Tuy nhiên, do tâm lý sợ làm tổn thương đến em bé nên thường sẽ không thấy thoải mái, để không ảnh hưởng đến thai nhi. Sinh hoạt tình dục trong thai kỳ cũng cần có những tư thế và kiểu cách riêng, nếu thai đã lớn thường sinh hoạt ở tư thế nằm nghiêng, ái ân nhẹ nhàng, âu yếm vuốt ve đến khi cả 2 đều thỏa mãn.

Các mốc siêu âm :

• Tuần 5-6: Khám thai lần đầu
• Tuần 11-13: Đo mờ da gáy
• Tuần thai 14-17: Xét nghiệm Triple test
• Tuần 21-24: Siêu âm 4D
• Tuần thai 30-32: Xác định bất thường
• Tuần thai 35-36: Thăm khám Non-stress

3. Chế độ vận động

Trước khi tập phải khởi động nhẹ nhàng. Trong quá trình tập không nên để nhịp tim vượt quá 90 – 100 lần/ phút và không nên kéo dài quá 15 phút. Phải theo dõi nhịp mạch thường xuyên, đứng lên ngồi xuống thật từ từ để tránh giảm huyết áp. Liên tục nghỉ giải lao để uống nước. Trước khi tập phải đi tiểu, bàng quang đầy sẽ làm tăng sức ép lên đáy chậu vốn bị yếu sẵn.

Nếu có thai từ tháng thứ 4 trở đi không nên kéo dài tư thế nằm ngửa quá 5 phút để tránh tĩnh mạch chủ bị tử cung đè lên. Khi nằm ngửa nên cuộn khăn kê dưới mông phải để sản phụ hơi nghiêng về phía bên trái, như vậy sẽ làm giảm sự chèn ép của tử cung lên các mạch bụng và tăng hiệu suất của tim.

4. Một số bài tập

Bài tập điều trị giãn cơ thẳng bụng: sản phụ nằm ngửa chống 2 chân, 2 tay bắt chéo qua đường giữa thân, ôm lấy vùng cơ thẳng bụng, khi thở ra tự nhấc đầu lên khỏi nệm, lấy 2 tay nhẹ nhàng dồn các cơ thẳng về đường giữa thân sau đó từ từ hạ xuống và thư giãn.

Bài tập cho cơ đáy chậu: sản phụ lúc đầu thì nằm ngửa, nằm nghiêng, rồi từ từ ngồi hoặc đứng dậy, co cơ đáy chậu giống như nhịn tiểu, giữ từ 3 – 5 giây. Sau đó, thư giãn, khi thực hiện bài tập này cần phải đi tiểu, các cơ đáy chậu rất nhanh mỏi nên mỗi lần co cơ không nên quá 5 giây và không nên quá 10 lần 1 lượt tập.

Bài tập cho tay và chân: sản phụ đứng quay mặt vào tường cách tường 1 cánh tay, 2 chân bằng vai, lòng bàn tay chống vào tường và cao ngang vai.Sản phụ từ từ gập khuỷu tay lại đưa mặt mình sát vào tường, sau đó lại chống tay lên đưa người trở về vị thế ban đầu. Tập duỗi hông hay còn gọi bài tập bắc cầu bằng cách sản phụ nằm ngửa chống 2 chân nhấc mông lên, quỳ chống 2 tay, 2 đầu gối và đưa thẳng chân lên, sau đó hạ xuống và tiếp tục với chân kia. Với bài tập này cần tránh sự quá tải của khớp cùng chậu và dây chằng.

5. Các bài tập giúp thai phụ giảm mệt mỏi, dễ sinh

Bài tập xương bả vai: với tư thế sản phụ ngồi, 2 tay gập ngang vai khép vào đường giữa thân, từ từ dang ngang 2 tay ra sau, kéo 2 xương bả vai lại gần nhau. Sau đó lại đưa 2 tay về tư thế ban đầu.

Bài tập tăng cường chức năng khung chậu: sản phụ nằm ngửa chống chân sau đó xoay hông chầm chậm từ trái sang phải, giữ cho cử động mềm mại rồi xoay hông ngược lại từ phải sang trái.

Các bài tập nhằm chuẩn bị cho việc sinh: tư thế sản phụ nằm ở tư thế thoải mái co duỗi nhẹ nhàng các cơ bàn chân sau đó đến cẳng chân, đùi, đáy chậu và mông, kết hợp hít thở sâu và chậm trong khi tập. Tập tư thế ngồi xổm, cách tập này có tác dụng với chân và hông đồng thời tạo cơ học cơ thể tốt phục vụ cho cuộc sinh đẻ. Tập nằm ngửa – nằm nghiêng hoặc ngồi trên ghế thấp sau đó nâng lên mức độ khó hơn là đứng. Nếu sản phụ có vấn đề ở đầu gối chỉ nên tập hạn chế hoặc có xà đỡ.

Không thực hiện các bài tập trên cho các trường hợp sản phụ có hở eo tử cung, cổ tử cung mở sớm, nhau bám thấp, sản phụ bệnh tim, tăng huyết áp hay đái tháo đường.

Tổng hợp