Tổng hợp 6 lưu ý quan trọng khi chăm sóc bà mẹ sau sinh mổ

Cơ thể người phụ nữ sau khi sinh mổ phải đối mặt với nhiều nguy cơ bị tổn thương như nhiễm trùng (nhiễm trùng tử cung, nhiễm trùng vết mổ, nhiễm trùng vú,… ), phản ứng với thuốc mê (khiến mẹ bị đau đầu, đau cột sống hoặc gặp khó khăn trong việc phục hồi sức khỏe sau sinh), dính sẹo (vết mổ đẻ trong quá trình lành có thể sẽ bị dính cùng nhau hoặc dính với các bộ phận khác, gây đau nhức, sức khỏe giảm sút và thậm chí phải phẫu thuật lại), nguy cơ cắt bỏ tử cung,…

Hãy đọc kĩ những lưu ý dưới đây để việc chăm sóc mẹ sau sinh được thực hiện khoa học và đúng cách, cơ thể mẹ có thể nhanh chóng hồi phục.

1. Chăm sóc vết mổ

Tuần đầu tiên sau sinh, vết mổ vẫn chưa khô nên các bác sĩ và nữ hộ sinh sẽ chăm sóc sản phụ, chăm sóc vệ sinh vết mổ, cho thuốc để tránh các biến chứng, nhiễm trùng. Mẹ nên nhớ, lúc này các vết mổ đang trong quá trình lành gây đau đớn, kết hợp với tử cung đang co thắt để trở về trạng thái ban đầu có thể gây ra cảm giác choáng váng và kiệt sức. Mẹ đừng ngại xin thêm thuốc giảm đau nếu không chịu được cơn đau vì việc dùng thuốc này sau sinh mổ là hoàn toàn bình thường và không hề gây ảnh hưởng đến chất lượng sữa.

Sang tuần thứ hai, sản phụ sẽ được chỉ định cắt chỉ nếu là chỉ không tiêu. Thông thường, bác sĩ sẽ cắt chỉ sau 5 ngày nếu mẹ mổ lần đầu tiên, sau 7-8 ngày nếu mổ lần thứ hai trở lên. Thời gian này, mẹ chỉ nên dùng nước ấm lau người hoặc tắm thật nhanh, tránh việc ngâm cơ thể trong bồn tắm khiến vết mổ bị ướt có thể bị nhiễm trùng.

Sau khi tắm xong, dùng bông sạch thấm khô vết mổ, để vết mổ hở không cần băng kín và nhớ phải giữ cho vết mổ luôn khô sạch. Các mẹ có thể dùng dung dịch betadin hoặc povidine 10% để vệ sinh vết mổ, giúp vết mổ nhanh liền sẹo và tránh nhiễm trùng.

Không nên thoa các loại thuốc kháng sinh, hay đắp lá trầu, tỏi giã lên vết mổ. Ngoài ra trong quá trình lành vết mổ sẽ có hiện tượng ngứa vết mổ, sản phụ không được gãi lên vết mổ nếu không muốn có sẹo xấu trên cơ thể.

Với những người cơ địa lồi, thậm chí 4 tháng sau khi cắt chỉ, mới nhú sẹo lồi: Vết mổ sau khi liền sẽ lồi hẳn ra khỏi mặt da, có màu sậm hoặc hơi tím, khi đụng vào có thể đau hoặc ngứa và tồn tại mãi với thời gian. Các mẹ có thể dùng thuốc chống sẹo lồi sau khi cắt chỉ được một tuần trở đi. Nếu thoa thuốc sớm có thể gây nhiễm trùng.

2. Vận động nghỉ ngơi

Sau khi sinh mổ sản phụ không được nằm quá nhiều vì nó có thể làm dính vêt mổ, nhu động ruột chậm hồi phục dẫn tới tiêu hóa kém, táo bón… Đây cũng là nguy cơ nghiêm trọng gây nên các cục máu đông ở chân, tay và gây viêm phổi sau phẫu thuật (do nằm một chỗ, phổi bị ứ đọng).

Vì vậy ngay sau khi vết mổ bớt đau người nhà chăm sóc phụ nữ sau khi sinh mổ cần động viên sản phụ sớm vận động, mẹ có thể ngồi dậy từ từ, và sau khi được tháo ống dẫn tiểu sản phụ nên xuống giường tập đi lại nhẹ nhàng.

Chú ý: Đối với sản phụ trong quá trình sinh mổ mất quá nhiều máu nên có thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh vận động quá sớm gây choáng, ngất… Ngoài ra tập thể dục sau sinh rất tốt và đẩy nhanh quá trình phục hồi sau sinh, nhưng sản phụ cần thời gian từ 6-8 tuần để cơ thể hồi phục rồi mới nên tập thể dục.

3. Dinh dưỡng sau sinh mổ

Trong vòng 6 giờ sau sinh mổ, sản phụ không được phép ăn gì vì khi này, dưới tác động của thuốc, nhu động ruột của bạn đang ở mức rất thấp, đường ruột ứ ra nhiều khí, dạ dày hoạt động yếu. Thức ăn đưa vào sẽ gặp tình trạng khó tiêu, đầy hơi, táo bón, khiến cơ thể càng mệt mỏi, lâu hồi phục.

Nếu mẹ quá đói thì chỉ nên để ăn một số loại thức ăn nhẹ như cháo loãng, nước đường, nước lọc cho tới khi xì hơi được thì mới ăn thêm các loại thực phẩm khác và cũng chỉ là các loại thực phẩm mềm, lỏng. Tình trạng táo bón, đầy hơi sẽ  tiếp tục tồn tại sau mổ khoảng 3-5 ngày do ảnh hưởng của thuốc tê.

Khi về nhà và cơ thể ổn định, mẹ có thể quay trở lại chế độ ăn bình thường. Tăng cường thức ăn giàu đạm và canxi, đồng thời uống nhiều nước để có nhiều sữa cho con bú và tránh táo bón. Lưu ý không dùng các loại thực phẩm dễ gây tiêu chảy hoặc dị ứng, gây sẹo lồi (thịt gà, thịt bò, hải sản, rau muống…).

Nên ăn các thức ăn giàu dinh dưỡng như đạm đường, chất sắt, rau củ quả nấu chín. Tập trung vào các thực phẩm giúp tử cung co hồi nhanh và nhanh lành vết mổ như rau xanh, cam, quýt, cà rốt, bưởi, thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu: Vitamin A, B, C (cam, quýt, bưởi cà rốt) có vai trò kiểm soát viêm nhiễm; Vitamin K và các yếu tố vi lượng như canxi, kẽm, sắt, đồng (có trong trứng sữa) có vai trò chính trong việc cầm máu, tạo máu và làm lành vết mổ;

Protein là yếu tố chính tạo ra tế bào mới giúp vết mổ liền nhanh và hình thành lớp da non. Ngoài ra tăng cường uống nhiều nước (nước canh, sữa, nước hoa quả, nước lọc…) để tránh táo bón và đẩy nhanh quá trình hồi phục của cơ thể.

4. Cho con bú như thế nào?

Sau 6 tiếng nằm hậu phẫu, mẹ sẽ được về phòng bệnh và đón con. Việc đầu tiên mẹ cần làm là cho con bú ngay và cho con da tiếp da với mẹ. Cho bé bú sớm không chỉ giúp gắn kết tình mẫu tử, tăng sức đề kháng cho bé mà còn giúp tử cung của mẹ mau phục hồi, giảm nguy cơ băng huyết sau sinh.

Quan niệm không dám cho con bú ngay sau sinh mổ vì sợ có hại cho bé, sữa không kịp về hay sữa còn chứa thuốc gây tê ảnh hưởng đến trẻ khá phổ biến ở các bà mẹ. Nhưng đây là quan niệm chưa đúng, các bác sĩ đã khẳng định thuốc gây tê hay thuốc giảm đau không hề ảnh hưởng đến chất lượng sữa. Vậy nên những sản phụ sinh mổ bằng hình thức gây mê toàn thân, thời điểm thông thường có thể cho bé bú sau khoảng 4-6 tiếng đồng hồ, khi thuốc gây mê bớt tác dụng.

Khi cho bé bú, mẹ nhớ tránh tư thế gây chèn ép vào vết mổ. Tư thế tốt nhất là mẹ nằm nghiêng, dùng gối bảo vệ vết mổ, rồi mẹ đặt bé nằm nghiêng, mặt hướng về bầu sữa mẹ. Tư thế khác là tư thế mẹ nằm ngửa, bé nằm sấp vắt ngang người mẹ. Tư thế này miệng bé ngậm một bên ti mẹ, còn phần thân dưới đặt gần bên ti còn lại.

5. Vệ sinh cơ thể sau sinh

Ngay sau khi sinh, mẹ đã có thể thực hiện vệ sinh cá nhân đơn giản như rửa mặt, súc miệng, chải răng mỗi ngày. Bàn chải nên là bàn chải mềm, tránh chảy máu răng.

Để tránh hiện tượng bí tiểu sau sinh, các mẹ nên tập đi tiểu từ 2 đến 3 giờ sau khi rút ống thông tiểu. Các mẹ có thể dùng bô ngay tại chỗ nếu nửa ngày đầu còn yếu, sang ngày thứ hai có thể vào nhà vệ sinh.

Sản phụ sau khi sinh nếu không kiêng tắm và vệ sinh hàng ngày sẽ dễ dẫn tới tình trạng nhiễm trùng vết mổ. Mẹ nên lau rửa toàn thân bằng nước ấm, sang tuần thứ 2 có thể tắm rửa bình thường, tuy nhiên không được chà xát quá mạnh vào vết mổ và sau khi tắm cần lấy khăn mềm thấm khô vết mổ.

6. Những dấu hiệu bất thường sau sinh mổ cần lưu ý

Lựa chọn phương pháp sinh mổ, mẹ đối diện với nguy cơ nhiễm trùng vết mổ khá cao. Vì vậy trong quá trình chăm sóc, hồi phục, cũng cần theo dõi cơ thể, chú ý đến những dấu hiệu sau:

– Vết mổ nóng, sưng, tấy đỏ hoặc tiết dịch bất thường

– Ngày càng đau tại vùng vết mổ hoặc đau nhói thường xuyên

– Đau khi đại tiện, tiểu tiện

– Sản dịch có mùi hôi

– Sốt cao trên 39 độ C

Khi xuất hiện những dấu hiệu trên, mẹ cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ thăm khám và có hướng chữa trị kịp thời.

Đừng bỏ lỡ bài viết bạn quan tâm

• Bà mẹ nhận sự thật kinh hãi khi thấy thai nhi “thổi bong bóng” trong tử cung
• 12 câu hỏi thường gặp về HPV và tiêm phòng HPV
• Trầm cảm sau sinh có phải là cái cớ để “Hổ dữ ăn thịt con” ?