Nhu cầu axit folic, vitamin B12 và sắt đối với phụ nữ mang thai, cho con bú và phụ nữ dự định mang thai

Phụ nữ đang có kế hoạch sinh con, mang thai và cho con bú là nhóm đối tượng có nhu cầu về khoáng chất và vitamin tăng lên. Sắt, axit folic và vitamin B12 là những loại vitamin và khoáng chất cần thiết để đảm bảo sự phát triển lành mạnh của thai nhi hoặc trẻ sơ sinh. Mẹ cần hiểu đúng về tầm quan trọng của các khoáng chất, vitamin này để có sự chuẩn bị tốt nhất dành cho trẻ.

1. Tại sao sắt, vitamin B12 và axit folic quan trọng trong thai kỳ?

Các vitamin và khoáng chất axit folic, vitamin B12 và sắt là không thể thiếu cho sự phát triển khỏe mạnh của phôi. Trong quá trình này, mỗi một vi chất dinh dưỡng kể trên đều có nhiệm vụ cụ thể trong cơ thể của mẹ và sự phát triển của trẻ. Vì cả ba chất dinh dưỡng đều cần thiết cho sự hình thành máu và các vai trò cụ thể được phân tích ở dưới đây:

2. Nhu cầu sắt ở phụ nữ mang thai

• Lý do tại sao cần sắt trong khi mang thai

Cung cấp đầy đủ sắt khoáng là cần thiết cho sự hình thành máu, sắt là thành phần quan trọng của hồng cầu (hemoglobin), vận chuyển oxy trong máu. Để cung cấp cho tử cung đang phát triển máu và phôi thai đủ oxy. Một bà mẹ mang thai cần từ 6 – 6,5 lít máu trong cơ thể – nhiều hơn 1,5 lít so với bình thường. Do đó, nhu cầu sắt trong thai kỳ tăng gấp đôi từ 15 đến 30mg mỗi ngày. Trong quá trình mang thai, mức độ huyết sắc tố của người mẹ được theo dõi đều đặn như qua các lần thăm khám thai định kỳ. Nếu mức độ huyết sắc tố giảm xuống dưới một ngưỡng nhất định, các xét nghiệm sẽ cho thấy mẹ bầu bị thiếu sắt hay không, sau đó sẽ có khuyến cáo bổ sung sắt hiệu quả.

• Hậu quả của việc thiếu sắt khi mang thai

Phụ nữ mang thai nhận thấy cơ thể bị thiếu chất sắt thông qua cảm giác mệt mỏi và yếu đuối. Nếu thiếu sắt nghiêm trọng và thiếu máu đáng kể khi mang thai có thể gây ra các biến chứng trong thai kỳ. Hệ thống miễn dịch của người mẹ bị suy yếu, do đó không chỉ tăng nguy cơ nhiễm trùng mà còn có nguy cơ sinh con nhẹ cân. Tuy nhiên, nếu sức khỏe của người mẹ tốt và có chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh bao gồm các thực phẩm giàu chất sắt như rau bina tươi, các loại đậu hoặc thịt đỏ, thì tình trạng thiếu máu sẽ được cải thiện một phần. Việc bổ sung viên sắt trong thời kỳ mang thai cũng thường được các bác sỹ khuyến nghị tùy theo mức độ thiếu máu thiếu sắt của cơ thể.

• Có nên chú ý đến cân bằng sắt khi đang có kế hoạch có con

Nếu bị thiếu chất sắt, nên bổ sung ngay cả trước khi bắt đầu mang thai. Phụ nữ bị mất máu kinh nguyệt nặng và đang có kế hoạch sinh con nên kiểm tra mức độ sắt để đảm bảo bổ sung đầy đủ sắt cho cơ thể. Nếu chuẩn đoán thiếu máu thiếu sắt trước khi mang thai được nhận biết sớm, bổ sung sắt trước khi mang thai có thể ngăn ngừa thiếu sắt khi mang thai.

Sắt, vitamin B12 và axit folic là những loại vitamin và khoáng chất rất cần thiết trong thai kỳ 

3. Nhu cầu axit folic cho phụ nữ mang thai

• Lý do tại sao axit folic không thể thiếu trong thai kỳ

Axit  folic, còn được gọi là folate hoặc vitamin B9, tham gia chủ yếu vào quá trình tổng hợp DNA, hình thành tế bào và bảo vệ tế bào. Khi mang thai, một lượng lớn tế bào mới phải được hình thành và nhu cầu axit folic khi mang thai tăng theo: Theo khuyến cáo phụ nữ mang thai nên uống 550 mg hàng ngày – gần gấp đôi so với nhu cầu khi không mang thai. Cần cung cấp đầy đủ axit folic từ trước khi mang thai ít nhất 6 tháng và cung cấp đầy đủ trong ba tháng đầu của thai kỳ, khi các cơ quan và hệ thần kinh của phôi thai bắt đầu phát triển.

• Hậu quả của việc thiếu axit folic khi mang thai

Nếu trong giai đoạn quan trọng này, người mẹ bị thiếu axit folic, nguy cơ dị tật thai nhi tăng đáng kể. Một trong những triệu chứng được biết đến của tình trạng thiếu axit folic trong ba tháng đầu của thai kỳ là cái gọi là khuyết tật ống thần kinh. Dị tật này, còn được gọi là mở ngược, xảy ra khi tủy sống và não của thai nhi không thể phát triển đầy đủ. Việc cung cấp đầy đủ axit folic làm giảm nguy cơ mắc bệnh này và các dị tật khác của hệ thần kinh tới 70%. Tuy nhiên, hầu hết thời gian cung cấp đầy đủ vitamin này phải được bổ sung ngay từ trước khi mang thai.

• Đây là lý do tại sao nên ngăn ngừa thiếu axit folic ngay cả trước khi mang thai

Theo các cuộc khảo sát, chỉ một trong mười phụ nữ mang thai sử dụng một lượng axit folic đủ cao và đúng thời gian – bởi vì trong những tuần đầu tiên quan trọng của thai kỳ thường không được các bà mẹ nhận ra. Chẩn đoán mang thai sớm nhất thường bắt đầu vào tuần thứ năm của thai kỳ. Vì lý do này, nhiều bác sĩ khuyên những phụ nữ đang có kế hoạch sinh con nên tăng lượng axit folic để ngăn ngừa thiếu hụt. Mặc dù một số thực phẩm như cải xoăn hoặc các loại đậu có chứa axit folic, nhưng việc bổ sung axit folic từ thực phẩm là không đủ và thường được khuyến nghị bổ sung thêm viên uống chứa axit folic để giảm nguy cơ dị tật của thai nhi khi mang thai càng nhiều càng tốt. Việc bổ sung nên được duy trì ít nhất bốn tuần trước khi bắt đầu mang thai và trong ba tháng đầu của thai kỳ. Bằng cách này, phôi cũng được cung cấp đầy đủ axit folic ngay cả khi chưa phát hiện mang thai bé đã được bổ sung đủ trong những tuần đầu tiên quan trọng.

• Ngăn ngừa thiếu axit folic ngay cả trước khi ngừng uống thuốc tránh thai

Đặc biệt, phụ nữ sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết tố nên chú ý đến lượng dinh dưỡng bởi vì có một điều mà nhiều người không biết: Hormone tình dục của thuốc tránh thai can thiệp vào cân bằng dinh dưỡng và ảnh hưởng đến chuyển hóa axit folic. Do đó, nhiều phụ nữ dùng thuốc tránh thai có nồng độ axit folic rất thấp. Đồng thời, hơn 20% phụ nữ mang thai đã được một tháng sau khi ngừng thuốc. Do đó, để loại trừ nguy cơ thiếu axit folic, phụ nữ muốn có con được khuyên nên bắt đầu bổ sung axit folic trước khi ngừng sử dụng thuốc tránh thai.

4. Nhiệm vụ của vitamin B12 khi mang thai

Vitamin B12 hoạt động chặt chẽ với axit folic. Ngoài ra, nó đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động bình thường của hệ thống thần kinh và sự hình thành các tế bào hồng cầu. Tuy nhiên, theo đúng nghĩa Vitamin B12 nó quan trọng trong quá trình tổng hợp DNA, do đó thúc đẩy quá trình hình thành máu và sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi. Vitamin B12 cũng hoạt động trong việc sản xuất các chất truyền quan trọng, giúp thần kinh khỏe mạnh. Do đó, cũng cần chú ý đến việc cung cấp đầy đủ vitamin B này ngoài thai kỳ. Nếu có thai, nhu cầu hàng ngày tăng lên: Phụ nữ mang thai nên uống 3,5 lượng vitamin B12 mỗi ngày với chế độ ăn uống để đảm bảo cung cấp đầy đủ.

• Thiếu vitamin B12 biểu hiện như thế nào khi mang thai?

Nếu thiếu vitamin B12 khi mang thai, có thể có những hậu quả nghiêm trọng – ban đầu các triệu chứng thường không liên quan trực tiếp đến thiếu vitamin B12. Thiếu hụt nghiêm trọng ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh dẫn đến sẩy thai.

• Có nên cung cấp vitamin B12 khi đang có kế hoạch mang thai

Vì vitamin B12 được hấp thụ từ thực phẩm động vật như thịt và các sản phẩm từ sữa, phụ nữ có chế độ ăn chay hoặc ăn chay đặc biệt có nguy cơ bị thiếu vitamin B12. Vitamin có thể được lưu trữ trong gan trong một thời gian dài và vì lý do này, việc cung cấp chế độ ăn uống không đủ dinh dưỡng sẽ khiến lượng vitamin lưu trưc trong cơ thể bị cạn kiệt. Nếu bổ sung ít vitamin B12 hơn liều khuyến cáo, nên kiểm nguồn thực phẩm cung cấp hàng ngày đã đủ chưa? Trong trường hợp này, nếu cần thiết, mức vitamin B12 cân bằng có thể được đảm bảo khi bắt đầu mang thai. Đặc biệt, và vì vitamin B12 có liên quan chặt chẽ với axit folic. Do đó việc cung cấp đầy đủ là rất quan trọng khi đang có kế hoạch mang thai vì vậy không thể thiếu nó trong thai kỳ.

5. Nhu cầu về sắt, axit folic và vitamin B12 thay đổi như thế nào trong thời kỳ cho con bú?

Giai đoạn cho con bú sau khi sinh, nhu cầu về sắt, axit folic và vitamin B12 sẽ thay đổi một lần nữa. Trong khi nhu cầu axit folic và sắt giảm so với khi mang thai, lượng vitamin B12 được khuyến nghị hàng ngày thậm chí còn tăng lên. Vì trẻ sơ sinh cần rất nhiều vitamin B12 để phát triển nhanh chóng. Sữa mẹ là nguồn quan trọng để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Sự hấp thụ đầy đủ vitamin B12 của trẻ sơ sinh sẽ đảm bảo sự phát triển lành mạnh của các dây thần kinh và tăng trưởng phù hợp với lứa tuổi. Thiếu vitamin B12 trong thời gian cho con bú có thể dẫn đến rối loạn phát triển nghiêm trọng ở trẻ mới biết đi.

Nguồn: Sắt bà bầu